Temyiz Ne Demek, İstinaf Nedir?

Temyiz kelime anlamı olarak; ayırt etme, seçme, doğruyu yanlıştan ayıran kurul olarak bilinmekte ve karşımıza bu şekilde çıkabilmektedir. Bir mahkeme tarafından verilen hükmün, hükmün dayanmış olduğu hukuki bakımdan; yüksek mahkemelerde bir defa daha tetkiki imkanını sağlayan kanun yolu olarak bilinmektedir.

Temyiz sebebi; kanun ve usul esaslarına aykırı olmasından kaynaklanmaktadır. Her dava genel olarak iki temel öğeye dayanmaktadır. Bunlar dava sebebi ismi altında değerlendirilmektedir. İlk öğe olarak dava sebebi, davaya esas olan maddi olaylar olarak bilinmektedir. İkinci öğe ise hukuki sebep olarak bilinmektedir.

İstinaf Nedir?

İstinaf, ilk derece mahkemeleri tarafından verilen dava kararlarının, maddi olay açısından ve hukuki geçerlilik yönünden bölge adliye mahkemeleri tarafından denetlenmesidir.  Temyiz kanun yöntemleri, Bölge Adliye Mahkemeleri kararlarına karşı yapılan başvurular incelenmeye alınmaktadır. İnceleme yapılırken sadece hukukilik denetimi yapılabilmektedir.

İstinaf Amacı Nedir?

Her ülkede olduğu gibi bizim ülkemizde de ilk derece mahkemeleri tarafından verilen kararlar, ikinci derece mahkemeler tarafından denetlenmektedir. İstinaf yargılaması ülkemizde, 2016 senesinden itibaren, ilk derece yargılamasından sonra istinaf ikinci derece yargılamayı, temyiz mahkemeleri ise üçüncü derece yargılama süreçlerini sağlamaktadır.

İstinaf ve Temyiz Farkları Nelerdir?

• İstinaf mahkemelerinde, olay hem sabit olup olmadığı hem de hukuki açıdan bulunan eksiklikleri incelemektedir. Temyiz yolunda ise sadece hukuka uygun olup olmadığı incelenmektedir.
• İstinafta kanun yolunda ilk derece mahkemelerinde tartışılmayan belge ve bilgileri tartışmak mümkün olabilmektedir. Temyiz yolunda ise ek delil sunulması ve bunların tartışılması mümkün olmamaktadır.
• Temyiz mahkemesi ile istinaf yolunun vermiş olduğu kararlar da farklı olarak karşımıza çıkmaktadır. İstinaf mahkemeleri, kararların esasına hükmedebilirken; temyiz mahkemesi sınırlı durumlar dışında böyle bir yetkiye sahip değildir.
• Temyiz mahkemesi tarafından verilecek kararlara karşı Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, itiraz başvurusunda bulunabilmektedir. İstinaf yolunda ise böyle bir başvuru yöntemi bulunmamaktadır.
• Temyiz yolunda bozucu kanun bulunmamaktadır. İstinaf yolunda ise düzeltici kanunlar bulunmaktadır.
• İstinaf yolunda yerel mahkemenin kararında hukuka aykırılık olursa, istinaf mahkemesi kendisi karar verebilmektedir. Ancak temyiz yolunda hukuka aykırı bir durum olduğunda, istinaf mahkemesi ya da yerel mahkemelere dava gönderimi yapılmaktadır.

Temyize Gitmek Demek Ne Demek?

İstinaf mahkemeleri tarafından verilmekte olunan kararlara karşılık, hükümlerin tekrar incelenmesi adına gerçekleştirilmekte olunan kanun yollarına temyiz ismi verilmektedir. Davanın üst mahkemeye taşınması olarak da yorumlanabilmektedir. Taraflar, yapacakları başvuru ile istinaf mahkemelerinin kararın değiştirilmesi ya da kararın bozulması yönünde taleplerini iletmektedir.

Genel olarak başvuru sonrasında, inceleme yapacak mercii Yargıtay olarak bilinmektedir. 15 günlük istinaf mahkemesi kararları, tebliğ tarihinden itibaren başlamaktadır.

Hangi Kararlar Temyize Gitmektedir?

Yargıtay tarafından bozma kararıyla birlikte, dosya gönderilecek olan bölge adliye mahkemeleri yani istinaf mahkemeleri ya da ilk derece mahkemeleri direnme kararı vermesi sonrasında, direnme kararlarına karşı olarak doğrudan temyiz yoluna gitmek mümkün olabilmektedir.

Temyiz işlemlerinin yapılabilmesi için, dava tarafı konumunda olunması gerekmektedir. Davada, yargılanmakta olan bireyler bu hakkı kullanabilmektedir. Temyiz hakkına sahip olan kişiler arasında; şikayetçiler, suçtan zarar görmüş üçüncü kişiler ve mağdurlar yer alabilmektedir.

Temyiz Süresi Nedir?

Temyiz işlemlerinin süresi; İstinaf mahkemeleri tarafından verilen kararın, tefhimi ya da tebliğinden itibaren 15 gün olarak bilinmektedir. Temyiz sürelerinin hesaplanmasında kararın verildiği gün hesaba katılmadan, son gün tatile denk gelirse de ilk iş günü ilgili sürenin son günü olarak kabul edilmektedir.

Taraflara dava bünyesinde karar açıklandıktan sonra, tarafların 15 günlük temyiz süreleri otomatik olarak davayı takip eden günde başlamaktadır. Davanın tarafları duruşmada hazır değilse de, mahkeme tarafların yokluklarında karar verdikten sonra taraflarına tebliğ etmektedir. PTT yoluyla taraflara tebliğ edildiği günün ertesi günü 15 günlük temyiz süresi başlamış olacaktır.

Temyiz Kudreti Ne Demek?

Kötü ile iyiyi ayırabilme ve makul bir şekilde davranışlarda bulunabilme yeteneği anlamına gelmektedir.

Temyizin Mümkün Olduğu Bazı Dava Konuları Nelerdir?

• Hakaret etme
• Halk arasında korku ve panik yapmaya neden olacak tehditler
• Suçu ve suçluyu övme durumu
• Kanunlara uymamaya tahrik etme
• Cumhurbaşkanına hakaret hali
• Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, Devletin kurum ve organlarını aşağılayacak şekilde hareketler
• Silahlı Örgütler
• Suç işlemeye tahrik etme

Temyizin Mümkün Olmadığı Bazı Dava Konuları Nelerdir?

• Adli para cezasının reddi için başvuru yapılması mümkün olmamaktadır.
• 5 yıl ve daha az hapis cezaları için başvuru gerçekleşmesi mümkün olmamaktadır.
• Aynı hüküm doğrultusunda bulunmakta olan hapis cezaları toplamda 5 yılı geçiyorsa başvuruda bulunulması mümkün olmamaktadır.
• Ceza indirimi uygun olmayan, davası düşen mahkemelerde temyiz başvurusu yapılması mümkün değildir.

Temyizde Karar Değişir Mi?

Mahkeme tarafından verilen karar temyize götürüldüğünde, temyiz sırasında karar değişmemektedir. Temyiz sırasında ilgili kararın bozulmasına hüküm verilirken, dava tekrardan ilgili mahkemeye gönderilebilmektedir. Böylece dava, ilgili mahkemeler tarafından tekrardan görülebilmektedir. Karar bu süreçte değişirse, değişebilmektedir.

Kimler Temyiz Hakkına Sahip Olmaktadır?

Temyiz başvurusu yapabilmek için haklara sahip olabilmek için, davanın tarafı olmak gerekmektedir. Davada yargılanan kişiler bu haklarını kullanabilmektedir. Davada yer alan sanık, sanığın yasal temsilcileri, sanığın avukatı ve eşi temyiz başvurusunu gerçekleştirebilmektedir. Davaya ekstra müdahil olmakta olan kişiler arasında yer alan; mağdurlar, şikayetçiler, suçtan zarar gören kişiler de yerel mahkeme kararlarını temyiz haklarına sahip olabilmektedir.

Mahkemelere Göre Temyiz Süreleri Nelerdir?

Asliye Hukuk Mahkemesi – Tebliğden itibaren 2 hafta

Asliye Ticaret Mahkemesi – Tebliğden itibaren 2 hafta

Sulh Hukuk Mahkemesi – Tebliğden itibaren 2 hafta

Aile Mahkemesi – Tebliğden itibaren 8 gün

İş Mahkemesi – Tebliğden itibaren 2 hafta

Tüketici Mahkemesi – Tebliğden itibaren 8 gün

İcra Hukuk Mahkemesi – Tebliğden itibaren 2 hafta

Kadastro Mahkemesi – Tebliğden itibaren 2 hafta

Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi – Tebliğden itibaren 2 hafta

İcra Ceza Mahkemesi – Tebliğden itibaren 15 gün

Sulh Ceza Mahkemesi – Tebliğden itibaren 15 gün

Asliye Ceza Mahkemesi – Tebliğden itibaren 15 gün

Ağır Ceza Mahkemesi  – Tebliğden itibaren 15 gün

Fikri ve Sınai Haklar Ceza Mahkemesi – Tebliğden itibaren 15 gün