Kesinleşmiş Hüküm, bir sözleşmenin yasal olarak bağlayıcı bir parçasıdır. Yürürlüğe girme, onay formaliteleri, feshetme ve Sözleşmenin revizyonu ile ilgilidir. Çoğu Sözleşme, standart bir nihai hükümler seti kullanır. Ancak, her bir Sözleşmenin özel ihtiyaçlarını karşılamak üzere özelleştirilebilirler.
Kesinleşmiş hüküm hem bireyler hem de devlet için hukuki açıdan net bir karar verir. Hukuki güvenlik ve güven yargı tarafından garanti edildiğinden kamu yararı ile doğrudan bağlantılıdır.
Kesinleşmiş hüküm iki kısma ayrılır:
- Şekilsel Anlamda Kesin Hüküm,
- Maddi Anlamda Kesin Hüküm.
Resmi anlamda kesin hüküm, karara karşı diğer tüm kanun yollarının kapatıldığı anlamına gelir. Kesinleşmiş hükümler sonuçlandığı andan itibaren geçerliliği korunan ve sonuca doğrudan ulaşılabilen hükmün tanımı olarak nitelendirilmektedir.
Bir hüküm kesinleşmiş ise bu durumda yasal yollarla ya da maddelerin esasları ile verilen hükme karşı bir savunma ya da dava açılamaz. Bu durumda hükmün kesinleşmesinden önce dava görülmeli ya da yürütülen davanın seyri için çalışmalıdır. Maddi anlamda hükmün 1086 sayılı kanuna göre sıralanmıştır.
Kesinleşmiş Hüküm Tanımı Nedir?
Kanun yoluna başvurma süresi geçmişse, kanun yoluna açık olan karar kesinleşir. Hukuk yoluna açık bir kararın temyiz edilmesi ve uygun görülmesi ve kanun yoluna başvurma süresinin geçmesi veya geri alınması veya reddedilmesi halinde verilen karar kesinleşir.
Resmi anlamda kesinleşmiş bir hükme olağan kanun yollarıyla itiraz edilemez. Maddi açıdan kesin karar verebilmek için, biçimsel olarak kesinleşmiş olması gerekir.
1086 sayılı HUMK’nın 237. maddesi kesin hükmün şartlarını açıklamaktadır. Birinci ve ikinci davaların konusu, sebepleri ve tarafları aynı olduğunda maddi yönden kesin hükme varılır. (303/1 HMK Numarası. 6100. Sayılı bağlamda incelemeler daha kuvvetli olarak açıklanmaktadır.)
Kararı veren mahkeme de dahil olmak üzere mahkemeler, öncelikle kesinleşmiş bir kararla bağlıdır. Mahkemeler, tam olarak aynı taraflar hakkında aynı dava sebebine dayanan aynı konuda kesinleşmiş bir kararla bağlıdırlar.
Kararın Gerekçeleri Nelerdir?
Kesinleşmiş hüküm; İki kısma ayrılabilir: biçimsel anlamda kesinleşmiş yargı ve maddi anlamda kesinleşmiş yargı.
Bir hüküm, diğer tüm yasal yolları tüketmişse, biçimsel anlamda kesinleşmiş kabul edilir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 303/1. Maddesi, bir davada kesinleşmiş bir hükmün, diğerinde maddi olarak kesinleşmiş bir karar sayılması gerektiğini belirtmektedir.
Gerekçe, mahkemenin maddi olgulara ilişkin tespiti ile hüküm hükmü arasında bir köprü niteliğindedir. Gerekçe bölümünde, hükmün dayandığı hukuki esaslar, hükmün hukuki niteliği ve gerekçeleri ile dayandığı hukuk kuralları açıklanır.
Son hükmün gerekçe olduğuna dikkat etmek önemlidir. Bu gerekçe sadece fıkraya bağlıdır. Her bir durumun niteliği, hangi gerekçenin madde ile doğrudan ilişkili olduğunu belirler. Kesinleşmiş hüküm gerekçeyi etkilemez ve bu nedenle maddeyi hariç tutar. Gerekçe sadece mahkemenin hükme varmak için kullandığı hukukî ve mantıki tahlil ve delillerden ibaret olmayıp, madde ile ayrılmaz bir ilişki içeriyorsa, yine de kesinleşmiş hükme dahil edileceği kabul edilmelidir.
Mahkeme Kararları Kesinleştiğinde Ne Olur?
Mahkeme kararları kesinleştiğinde yargılama aşamasının sonucuna ulaşma bölümü olarak nitelendirilir. Zira mahkeme kararları kesinleştiğinde ne olur sorusuna verilebilecek cevap dosyanın temyize gönderilmesi ve incelenip karara varılmasından ibaret olduğu barizdir.
Davanın ilk görüldüğü yer olan ilk derece mahkemesi olan ilk derece mahkemelerinin kararlarına itiraz etme hakkınız vardır. Dosyaya itiraz edilebilir. Dosya, temyiz üzerine Yargıtay veya Danıştay tarafından incelenir. Yargılama bu şekilde devam ediyor. Kararın kesinleşmesi ile yargılama sona erer.
Kararın Kesinleşmesi Ne Anlama Gelmektedir?
Mahkeme huzurunda birçok kişi “Kararın Kesinleşmesi Ne Anlama Gelmektedir?” sorusunu sormaktadır.
Kararın kesin sayılabilmesi için tüm kanun yollarının tüketilmiş olması gerekir. Kesinleşmiş hükümın verilmesinin ardından itiraz süresi sona erdi. Örneğin, ceza mahkemesinin kararı kesinleşmiş değildir. Süresi içinde itiraz edilmezse karar kesinleşir. İtiraz halinde Yargıtay dosyayı inceleyecek. Bu inceleme kesinleşmiş bir karara yol açabilir.