HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI (HAGB) NEDİR?
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı, mahkemeler ve hakimlerce son dönemde oldukça sık başvurulan bir uygulamadır. Sıklıkla başvurulan HAGB müessesesi ilk olarak 2005 yılında 5395 sayılı ÇKK (Çocuk Koruma Kanunu) 23. Maddesinde düzenleme alanı bulmuş, ardından 5560 sayılı Yasa ile Ceza Muhakemesi sistemine dahil edilmiştir.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB), Ceza Muhakemesi Kanununun İkinci Kısım Üçüncü Bölümünde, CMK’nun 231. Maddesinin 5-14 fıkraları arasında düzenlenmiştir.
HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI (HAGB) AMACI NEDİR?
HAGB müessesesinin amaçları, cezai olarak nispeten daha hafif suçlarda, toplumsal barışa katkıda bulunmak, mahkemelerde biriken aşırı iş yükünü bir nebze de olsa azaltmak, cezaevlerinde aşırı yoğunluğu düşürebilmek, ilk kez cezalandırılma tehdidi altında bulunan bir kişinin doğrudan cezaeviyle tanışmasını engellemek ve cezaevindeki farklı kültürün sanık üzerinde bıraktığı yıpratıcı, yorucu ve olumsuz etkileri, ön görülen denetim süreleriyle birlikte kaldırmaktır.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması müessesesinin uygulanması ile birlikte sanık 5 yıl süreyle denetime tabi tutulur. Bahsi geçen 5 yıllık süre içerisinde 1 yıldan fazla olmamak üzere sanığa bazı denetimli serbestlik tedbirleri uygulanır.
Bu tedbirler Ceza Muhakemesi Kanununun 231. Maddesinin 8. Fıkrasının a, b ve c bentlerinde düzenlenmiş olup buna göre sanık hakkında denetimli serbestlik tedbiri olarak ;
- Bir meslek veya sanat sahibi olmaması halinde, meslek veya sanat sahibi olmasını sağlamak amacıyla bir eğitim programına devam edilmesine,
- Bir meslek veya sanat sahibiyse, bir kamu kurumunda veya özel olarak aynı meslek veya sanatı icra eden bir başka kimsenin gözetimi altında bir ücret karşılığında çalıştırılmasına,
- Belirli yerlere gitmekten yasaklanmasına, belirli yerlere devam etmek hususunda yükümlü kılınmasına veya takdir edilecek başka yükümlülüğü yerine getirmesine karar verilebilir.
HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI (HAGB ŞARTLARI) ŞARTLARI NELERDİR?
- Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasına karar verilebilmesi için ilk şart sanık hakkında hükmolunan cezanın iki yıl ve altında olması veya adli para ceza olmasıdır.
- HAGB kararı verilebilmesi için sanığın daha önce kasten işlediği bir suçtan dolayı mahkûm olmamış bulunması gerekmektedir.
- Mahkemede sanığın yeniden suç işlemeyeceği hususunda bir kanaat hasıl olması gerekmektedir.
- Suçun işlenmesi sebebiyle mağdurun veyahut kamunun zararının tamamen giderilmiş olması gerekmektedir. Bununla birlikte kısmi zarar giderme hallerinde mağdur veya müştekinin HAGB kararı verilmesine açıkça rıza göstermesi halinde de HAGB kararı verilebilir.
- Sanığın Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasını (HAGB) kabul etmiş olması veya açıkça reddetmemiş olması gerekmektedir.
İşbu şartların tamamının birlikte gerçekleşmesi halinde sanık hakkında verilen hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı (HAGB) verilebilir.
HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI KARARI VERİLDİKTEN SONRA YÜKÜMLÜLÜKLERE UYULMAMASI HALİNDE NE OLUR?
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verildikten sonra, sanığın denetime tabi tutulduğu süre içerisinde kasten yeni bir suç işlemesi veya denetimli serbestlik tedbirine ilişkin yükümlülüklere aykırı davranması halinde, mahkeme hükmünü açıklar. Ancak mahkeme tarafından, kendisine yüklenen yükümlülükleri yerine getirmeyen sanığın durumunu değerlendirerek; cezanın yarısına kadar belirleyeceği bir kısmının infaz edilmemesine ya da koşullarının varlığı halinde hükümdeki hapis cezasının ertelenmesine veya seçenek başkaca yaptırım veya yaptırımlara çevrilmesine karar verip yeniden bir mahkûmiyet hükmü kurabilir.
HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI KARARINA (HAGB KARARINA) İTİRAZ NASIL YAPILIR?
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararına karşı itiraz kanun yoluna başvurulabilir.
HAGB kararına itiraz, sanığa veya katılana hükmün tefhim edildiği, tefhim edilmemişse tebliğ edildiği tarihten itibaren 7 gün içerisinde kararı veren mahkemeye verilecek bir itiraz dilekçesiyle veya tutanağa bağlanmak üzere zabıt katibine beyanda bulunmak suretiyle yapılabilir.
Kararına itiraz edilen mahkeme, itirazı yerinde ve uygun görürse vermiş olduğu kararını düzeltir; itirazı yerinde görmezse en çok üç gün içinde, itirazı incelemeye yetkili olan mercie başvuruyu gönderir.
HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI KARARINA (HAGB KARARINA) İTİRAZI HANGİ MAHKEME İNCELER?
Asliye Ceza Mahkemesi tarafından verilen Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararına karşı yapılacak itirazın incelemesini aynı yargı çevresinde bulunan (Örn; aynı adliyede Ağır Ceza Mahkemesi varsa aynı adliyede bulunan) Ağır Ceza Mahkemesine yapılır.
Ağır Ceza Mahkemesi tarafından verilen Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararına (HAGB) karşı yapılacak itirazın incelemesini o yerde ağır ceza mahkemesinin birden çok dairesinin bulunması hâlinde, numara olarak kendisini izleyen daireye; (Örneğin Kararı 1. Ağır Ceza Mahkemesi vermişse 2. Ağır Ceza Mahkemesi) son numaralı daire için birinci daireye(Örneğin bir yerde 5 Ağır Ceza Mahkemesi var diyelim, 5. Ağır Ceza Mahkemesinin HAGB kararına itirazı o yerdeki 1. Ağır Ceza Mahkemesi), o yerde ağır ceza mahkemesinin tek dairesi varsa, en yakın ağır ceza mahkemesine aittir.
HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI (HAGB KARARI) KARARI MEMURİYETE ENGEL MİDİR?
HAGB müessesesi, yargılanan sanığa tanınan ve hakkında verilen denetimlere uymak koşuluyla faydalanabildiği bir şanstır. HAGB kararının nihai amacı kişinin hukuki durumunda aleyhine bir değişiklik olmaması için düzenlenmiş ve uygulamaya konulmuştur. Kişi hakkında HAGB kararı verilse dahi kişinin memuriyetine herhangi bir şekilde olumsuz etkisi olmamaktadır. Ancak 657 sayılı yasanın 125/E maddesi uyarınca (cinsel suçlar yönünden verilen HAGB kararları) kişinin memuriyetten çıkarılmasına sebebiyet verebilmektedir.
HAGB KARARI SİCİLE (ADLİ SİCİL KAYDINA) İŞLENİR Mİ?
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı, kişinin adli sicil kaydına işlenmemektedir. Bu nedenle kişinin adli sicil kaydında HAGB kararları gözükmez.
SONUÇ
Unutulmamalıdır ki, Özgürlük kâinatın ikinci güneşidir. Özgürlüğünüz söz konusu olduğunda, tecrübeli Ceza Avukatı ile çalışmak sizin için riskleri minimuma indirmek demektir. Yılların verdiği tecrübe ve deneyimle Ankara Ceza Avukatı Hüseyin Emre DERELİ ve donanımlı ekibi her zaman yanınızda olmaya devam edecektir. Bizlere 0312 260 06 06 numaralı hat üzerinden, haftanın 7 günü 08:00 – 20:00 saatleri arasında ulaşabilir, acil avukat ihtiyacınızda mesai saatleri dışında 0554 383 83 95 numaralı hattan bizlerle iletişim kurabilirsiniz.
HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI KARARINA İTİRAZ
DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ ( HAGB KARARINA İTİRAZ DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ )
ANKARA NÖBETÇİ ÇOCUK AĞIR CEZA MAHKEMESİ’NE
Gönderilmek Üzere
ANKARA … ÇOCUK MAHKEMESİ’NE
DOSYA NO : … Esas, … Karar
İTİRAZ EDEN SSÇ : İsim Soyisim
MÜDAFİİ : Av. Hüseyin Emre DERELİ
İşçi Blokları Mah. Muhsin Yazıcıoğlu Cad. Lavida City No:45/A 21&22/3 Çukurambar Çankaya/Ankara
KARARIN TEFHİM
TARİHİ : 24.11.2023
KONU : Gerekçeli itiraz nedenlerimizin sunulması ve Ankara … Çocuk Mahkemesi’nin … E. sayılı dosyası kapsamında … tarihinde karar verilen hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına dair kararın SSÇ lehine İTİRAZEN KALDIRILMASI talebinden ibarettir.
AÇIKLAMALAR :
Ankara … Çocuk Mahkemesi’nin … E. sayılı dosyası kapsamında görülen … tarihli celsede SSÇ … hakkında “konut dokunulmazlığını ihlal etme” suçunun faili olduğu gerekçesi ile neticeten 3 ay 5 gün hapis cezası ile cezalandırılmasına karar verilmiş ve anılan karar hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına dair hüküm kurulmuştur.
Türk Ceza Kanunu ile Ceza Muhakemeleri Kanunu’nun ilgili maddeleri gereğince kararın tefhiminden itibaren başlayan yasal süre içerisinde yukarıda bahsi geçen karara karşı itiraz etme zaruriyetimiz hasıl olmuştur.
Yukarıda bahsi geçen karar usul ve esas bakımından yasaya aykırı olup İTİRAZEN KALDIRILMASI gerekmektedir. Şöyle ki;
SSÇ …’nın OLAY YERİNDE BULUNDUĞUNA DAİR NE MÜŞTEKİ BEYANI NE DE TANIK BEYANI BULUNMAMAKTADIR. BU SEBEPLE DOSYA KAPSAMINDA ŞÜPHEDEN UZAK, KESİN VE İNANDIRICI DELİLLERİN VARLIĞINDAN BAHSETMEK MÜMKÜN DEĞİLDİR.
Dosya münderecatı itibari ile müştekinin kollukta alınan ifadesi ve aynı ifadesini tekrar ettiğini beyan ettiği mahkeme ifadesinde SSÇ’ye direkt yöneltilen bir şikâyet ve suçlama bulunmamaktadır. Her iki ifadede de 5,6 KİŞİLİK GRUBUN EVİNİ BASTIĞINI İDDİA EDEN MÜŞTEKİNİN ANILAN KİMSELER İÇERİSİNDE SSÇ’NİN BULUNUP BULUNMADIĞINA İLİŞKİN NET BİR BEYANI YOKTUR.
Yine soruşturma aşamasında dinlenen tanık …’nın beyanlarına da gerekçeli kararda yer verilmiş ise de anılan beyanda da SSÇ’nin olay yerindeki eylem ve davranışlarına dair net beyanlar bulunmadığı gibi teşhis edilmesine ilişkin bir beyan bulunmamaktadır.
Hal böyle iken müvekkilin beraatine karar verilmesi yerine suçunun sabit görülerek cezalandırılması hukuka açıkça aykırıdır. Zira; ceza hukukuna hâkim olan “şüpheden sanık yararlanır” ilkesi uyarınca bir kimsenin cezalandırılması soruşturma ve kovuşturma aşamasında net, kesin ve inandırıcı delil edilebilmesine bağlıdır.
NETİCE-İ TALEP : Yukarıda arz ve izah edilen ve re ’sen dikkate alınacak nedenlerle; gerekçeli itiraz nedenlerinin kabulü ile Ankara … Çocuk Mahkemesi’nin … E. sayılı dosyası kapsamında … tarihinde hükmedilen, usul ve esas yönünden yasaya aykırı olan HAGB kararının müvekkil lehine İTİRAZEN KALDIRILMASINA karar verilmesini bilvekale arz ve talep ederim.27.11.2023
SSÇ Müdafii
Av. Hüseyin Emre DERELİ